گسترش برنامه های کمک به چاپ و نشر و تبلیغ معارف اسلامی و علوم قرآنی و خدمات فرهنگی از محل درآمد موقوفات و اماکن متبرکه طبق مفاد وقفنامهها.
ـ نظارت بر انتشار فصلنامه، ماهنامه و کلیه نشریات سازمان.
ـ نظارت بر تهیه و تنظیم و اجرای برنامه های مربوط به تحقیق و ترجمه و نشر کتب و تبلیغ معارف اسلامی و انجام مطالعات و تحقیقات دینی.
ـ اداره امور کتابخانه های سازمان.
ـ نظارت و اهتمام در تهیه و گردآوری و نگهداری قرآنهای خطی و چاپی نفیس و قدیمی و با ارزش.
ـ نظارت بر کار بررسی صحیح و چاپ و انتشار قرآن کریم در قطعهای مختلف بنحو مطلوب.
ـ تشویق مردم به شناخت وقف و نیکوکاری به وسیله انتشار نشریات و رسانهها.
ـ همکاری در زمینه برگزاری مسابقات حفظ و قرائت قرآن کریم با سایر دستگاه های کشور.
ـ نظارت بر تهیه و تدوین ضوابط و آیین نامه های داوری مسابقات حفظ و قرائت قرآن کریم در سطح داخلی و بین المللی.
ـ نظارت بر تشکیل شورای داوران و دعوت از قراء، اساتید و داوران خارجی قرآن کریم.
ـ نظارت بر تأمین داوری مسابقات قرآن کریم که توسط سایر دستگاه ها برگزار میشود.
ـ نظارت بر تهیه و تنظیم و اجرای برنامه های آموزش و حفظ قرآن کریم و ارائه طریق به واحدهای استانی در مورد تشکیل کلاسهای آموزشی و برگزاری مسابقات قرآن کریم.
ـ نظارت بر تهیه و تنظیم و اجرای برنامه های مسابقات حفظ و قرائت و تفسیر قرآن کریم در سطوح مختلف داخلی و بین المللی.
ـ نظارت بر انجام امور مربوط به ارتباطات داخلی و بین المللی و ایجاد هماهنگی های لازم با وزارت امور خارجه، اطلاعات، فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیما و سایر ارگانهای ذیربط در زمینه مسائل ترویج فرهنگ وقف و آموزش و مسابقات قرآنی.
ـ نظارت بر انتخاب و اعزام قاریان و حافظان و داوران قرآن کریم به ممالک اسلامی.
ـ نظارت بر انتخاب و اعزام روحانیون و مبلغین اسلامی به مناطق محروم کشور به منظور تبلیغات اسلامی.
ـ نظارت بر تهیه و ارائه روشهای مناسب جهت اداره امور کتابخانه های موقوفه کشور طبق نظر واقفین.
ـ نظارت و ایجاد هماهنگی در جهت تشکیل مجالس و مراسم دینی در مواعد مختلف و مناسب سال به منظور ترویج شعائر و نشر معارف اسلامی و همچنین تشویق نیکوکاران به امر وقف و خیرات و مبرات.
نمودار تشکیلات سازمانی اوقاف و امور خیریه(وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)
از تشکیلات اداری ایران در دوره صفاریه (245 ـ 290 هـ ) که اولین سلسله حکومت ایرانیان پس از اسلام بوده است، اطلاع دقیقی در دست نیست ولی تشکیلات اداری دوره سامانیان (261 ـ 389 هـ ) از «دیوان موقوفات» و یا «دیوان اوقاف» نام برده شده که به کار مساجد و اراضی موقوفه رسیدگی مینموده است. گویا قبل از ایجاد «دیوان اوقاف» وظیفه اداره اوقاف به عهده قضات بوده است.
بنیان اداری اوقاف از زمان صفویان پی ریزی شده، در آن زمان امور اوقاف ایران به یکی از بزرگان که هم جنبه روحانی و هم جنبه اداری و دیوانی داشت واگذار می گردید و متصدی این مقام به نام «صدرالصدور» و «وزیر اوقاف» و «مستوفی موقوفات» خوانده میشد.
وضع اوقاف در دوره قاجاریه در هم و آشفته بوده در دوره سپهسالار ضمن یک رشته اقدامات اصلاحی در جهت بهبود اوقاف نیز گفتگوهایی به عمل آمد و دستورهایی صادر شد.
پس از انقلاب مشروطیت و استقرار حکومت مشروطه در سال 1285 هـ . ش و تدوین قانون اداره اوقاف مدنی مدتی جزء وزارت عدلیه بوده است، پس از تصویب قانون «وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه» در سال 1289 هـ . ش به بعد امور موقوفات زیر نظر رؤسا و مسئولان وزارت مزبور رسیدگی و اداره میگردید و مسئولان ادارات معارف در شهرستانها عهده دار انجام امور موقوفات نیز بودند.
در دی ماه 1313 هجری شمسی قانون جدید اوقاف مشتمل بر 10 ماده به تصویب رسید و آئین نامه این قانون در 1314 هـ . ش از طرف هیأت دولت مورد تصویب قرار گرفت. تا سال 1328 هـ . ش ادارات اوقاف در مرکز (تهران) از ادارات فرهنگ جدا شده بود ولی در شهرستانها ریاست اداره فرهنگ و اوقاف به عهده یک نفر بود و از سال 1328 هـ.. ش اداره اوقاف شهرستانها نیز از ادارات فرهنگ جدا شد و مسئول مستقلی برای آن تعیین گردید.
در 15 آذر ماه 1343 هـ . ش با تصویب قانون تفکیک وزارت فرهنگ، تشکیلات سازمان اوقاف صورت قانونی گرفت که به موجب ماده 4 این قانون سازمان اوقاف وابسته به نخست وزیری گردید. به دنبال تشکیل سازمان اوقاف، اداره کل اوقاف با بودجه مصوب و کارمندان آن از وزارت فرهنگ منتزع و به سازمان مذکور ملحق و منتقل شد و سرپرستی این سازمان با «معاون نخست وزیر و سرپرست سازمان اوقاف» بود.
در قانون تفکیک وزارت فرهنگ «شورای عالی اوقاف» نیز پیش بینی شده بود.
پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران و استقرار دولت جمهوری اسلامی، تشکیلات و اختیارات سازمان اوقاف مورد تجدید نظر قرار گرفته و در تاریخ 2/10/1363 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و بر اساس آن سازمان از نخست وزیری منتزع و با عنوان سازمان حج و اوقاف و امور خیریه به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وابسته گردید. به موجب این قانون سرپرست سازمان باید از طرف ولی فقیه مجاز در تصدی اموری که متوقف بر اذن ولی فقیه است باشد.
ـ اداره امور موقوفات عام فاقد متولی یا مجهول التولیه و موقوفات خاصه و اماکن مذهبی اسلامی و همچنین اثلاث باقیه، محبوسات، نذور، صدقات و هر مال دیگری که به غیر از عنوان وقف برای امور عام المنفعه و خیریه اختصاص یافته و مؤسسات و انجمن های خیریه ای که از طرف دولت یا سایر مراجع ذیصلاح به سازمان محول شده باشد، طبق قوانین و مقررات مربوطه.
ـ گسترش، عمران، بازسازی و احیای موقوفات و اماکن متبرکه اسلامی به منظور افزایش عواید و بهره برداری بهتر از آنها.
ـ گسترش برنامههای کمک به چاپ و نشر و تبلیغ معارف اسلامی و علوم قرآنی خدمات فرهنگی، اجتماعی، بهداشتی، درمانی و امور خیریه و عام المنفعه از محل درآمد موقوفات و اماکن متبرکه طبق مفاد وقفنامهها.
سازمان اوقاف و امور خیریه به منظور نشر فرهنگ پر بار قرآنی و تشویق هر چه بیشتر اقشار مختلف مردم در سطوح سنی مختلف، مسابقات حفظ، قرائت و ترجمة قرآن کریم را همه ساله در سطح میهن اسلامی برگزار مینماید. این مسابقات در سطوح شهرستانی، استانی، سراسری برگزار میگردد که منتخبین مسابقات سراسری، علاوه بر شرکت در مسابقات بین المللی حفظ، قرائت و تفسیر قرآن کریم، که همزمان با مبعث رسول اکرم (ص) در تهران برگزار میشود و از سال 1360 تاکنون 18 دورة آن برگزار شده است، در مسابقات بین المللی که در سایر کشورهای اسلامی برگزار میگردد نیز شرکت مینمایند و اغلب قاریان و حافظان ایرانی در این مسابقات، مقام های ممتاز را احراز کردهاند. مسابقات حفظ و قرائت و تفسیر قرآن کریم در مقاطع سنی کم تر از 16 سال تحت عنوان «شکوفه های قرآن» و بالای 16 سال در رشته های قرائت و حفظ و تفسیر همچنین بین گروههای تواشیح و همخوانی برگزار میشود که با استقبال علاقه مندان و مشتاقان این کتاب آسمانی مواجه است.
این سازمان در سال جاری مسابقة تفسیر 10 جزء اول قرآن کریم را نیز در سطح سراسری و بینالمللی برگزار خواهد کرد.
دانشکدههای علوم قرآنی از مراکز آموزشی وابسته به سازمان اوقاف و امور خیریه است که به منظور تربیت نیروی انسانی و برنامه ریزی در زمینة علوم، فرهنگ، معارف و نشر و ترویج علوم قرآنی در سال 1368 در تهران و از سال 1373 در 11 شهر دیگر (مشهد، قم، مراغه، کرمانشاه، شاهرود، شیراز، ملایر، میبد، زاهدان، آمل و خوی) با پذیرش دانشجوی خواهر و برادر در رشته کارشناسی تربیت معلم قرآن کریم تأسیس گردیده است و در حال حاضر 2039 نفر دانشجو در حال تحصیل بوده و حدود 2500 نفر فارغ التحصیل شدهاند که اکثر آنها جذب آموزش و پرورش و سایر دستگاه های دولتی گردیدهاند و از سال 81 ـ 80 با راه اندازی سه رشتة دیگر علوم قرآنی (تفسیر قرآن مجید، علوم قرآن مجید و علوم و فنون قرائت و کتابت) پذیرش دانشجو در این رشته ها نیز آغاز میشود.
وزارت علوم تحقیقات و فناوری در اواخر سال 80 با درخواست صدور مجوز برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد نیز موافقت کرد.
مرکز ترجمة قرآن مجید به زبان های خارجی در سال 1373 به وسیلة سازمان اوقاف و امور خیریه و باهمکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تأسیس گردید.
هدف نهایی این مرکز، ارائه ترجمه هایی گویا، سلیس و به دور از تحریف قرآن مجید، به زبانهای زندة دنیا جهت میلیون ها انسان مشتاقی است که با انقلاب اسلامی ایران، بارقة امیدی در دل هایشان تابیده و در انتظارند تا با زبان خودشان حقایق و معارف حقة اسلامی را مستقیماً از کانون وحی درک کنند. این مرکز تاکنون ترجمة قرآن به زبان ترکی آذری و ترجمة بخشی از قرآن به زبان فرانسه را منتشر کرده و ترجمه قرآن به زبان انگلیسی، چینی و ترکی استانبولی را در دست انجام دارد. برای اطلاع و استفادة همگان از ترجمه های مختلف قرآن در سطح جهان و به منظور نقد و بررسی ترجمه ها، همچنین برای استفاده از نظرات و تجربیات محققان، مترجمان و متخصصان در فن ترجمه در سراسر جهان، مرکز ترجمة قرآن اقدام به انتشار مجله ای تخصصی پیرامون مباحث نظری ترجمه های قرآن با عنوان «ترجمان وحی» کرد.
این واحد به منظور انجام کارهای تحقیقاتی و کارشناسی در زمینة علوم و معارف قرآنی و معارف قرآنی و بررسی و کنترل کارهایی که جهت چاپ به سازمان اوقاف و امور خیریّه ارسال میشود، تأسیس شده است. واحد مطالعات و تحقیقات اسلامی توانسته است علاوه بر بررسی و مطالعة کتاب ها، جزوه ها و طرح و برنامه های پیشنهادی، کارهای عمده ای در زمینة فرهنگ، معارف اسلامی نیز انجام دهد. به عنوان مثال برگزاری جشنوارة قصه های قرآنی، پیامبران ائمه و صحابه یکی از کارهایی این واحد است که همزمان با برگزاری مسابقات بین المللی قرآن کریم در سال 1374 اولین دورة آن برگزار شد.
شرکت چاپ و انتشارات اسوه به منظور اشباع کتب دینی و مذهبی و قرآن کریم در سطح جامعه اسلامی ایران و خارج از کشور در سال 1370 با سرمایة موقوفات کشور تأسیس و تاکنون گذشته از چاپ قرآن مجید ده ها عنوان کتاب چاپ و منتشر نموده است.
ساختمان چاپخانه بزرگ قرآن کریم در زمینی به مساحت 50 هزار متر مربع و با زیر بنای 11 هزار متر مربع احداث و در سال 1373 توسط جناب آقای هاشمی رفسنجانی ریاست محترم جمهوری اسلامی وقت در شهرستان قم افتتاح گردید.
این چاپخانه بزرگ ترین چاپخانة قرآن کریم در ایران است و به منظور انتشار قرآن کریم در سطح وسیع و گسترده برای رفع نیازهای جامعه اسلامی ایران و خارج از کشور احداث گردیده است.
این واحد در سال 1368 به منظور اعزام مبلّغ به مناطق مرزی و محروم کشور که فاقد هر گونه امکانات رفاهی بوده و در دستور کار سایر ارگان های تبلیغی قرار نگرفته است تأسیس گردیده و طی 12 سال گذشته هزاران مبلّغ به مناطق محروم اعزام کرده است. این مبلغان علاوه بر انجام وظایف تبلیغی و آموزشی توانسته اند بیش از 251 باب کتابخانه و تعداد زیادی مسجد و حسینیه احداث نمایند.
هر ساله در چهار مقطع ماه مبارک رمضان، ماه محرّم، ماه صفر و دهة فاطمیه این اعزامها انجام میگیرد.
حوزة معاونت فرهنگی سازمان اوقاف و امور خیریه در راستای اهداف قرآنی و به منظور تقویت جنبة علمی و فرهنگی و بالا بردن سطح اطلاعات قاریان و حافظان قرآن و همچنین به جهت تشویق علاقمندان به حفظ و قرائت قرآن، اقدام به تأسیس واحد سمعی و بصری نموده است. این واحد برای عرضة محصولات قرآنی، فعالیت های چشمگیری را شروع نموده که خوشبختانه با استقبال جامعة قرآن دوست روبه رو گردیده است. ذیلاً به فهرست برخی از کارهای تولیدی این واحد اشاره میشود:
تولید و تکثیر نوارهای صوتی ـ تصویری قرآن کریم شامل نوارهای ترتیل، تحقیق و صوت، تواشیح و نوارهای آموزشی در سطوح مختلف از اساتید و قاریان بزرگ جهان اسلام.
ارائه کیف های مختلف نوارهای صوتی کامل قرآن کریم (ترتیل و تحقیق).
شرکت در نمایشگاه های بین المللی کتاب و قرآن تهران.
تولید نوارهای ویدئویی قرائت قرآن کریم توسط قاریان مصری دعوت شده به ایران.
تولید رحل های نفیس قرآن کریم.
تهیة قرآن کوچک سی جزء در 30 جلد.
به منظور اعتلای هر چه بیشتر فرهنگ پر بار وقف و به لحاظ نیاز مبرم جامعة اسلامی، فصلنامة «وقف میراث جاویدان» در سال 1372 تأسیس گردید. این فصلنامه شامل مباحث فرهنگی، ادبی و اجتماعی بوده و هر سه ماه یک بار با مطالب تحقیقی، قرآنی و وقفی جهت پژوهشگران، طلاب، دانشجویان و اهل تحقیق منتشر میگردد که تاکنون سی و شش شمارة آن منتشر گردیده است.
این ماهنامة قرآنی که ویژه نوجوانان است در ابتدای هر ماه در 62 صفحه با مطالب متنوع قرآنی، هنری، ادبی و اجتماعی منتشر میشود و تاکنون 82 شمارة آن در اختیار علاقمندان قرار گرفته است.
مؤسسه صندوق عمران موقوفات کشور، با اهداف آبادانی، احیاء، عمران، بازسازی اماکن مذهبی و استفاده بهینه از موقوفات کشور بوسیله نمایندگان ولی فقیه در سازمان اوقاف و امور خیریه در سال 1364 تأسیس گردیده و تاکنون با ارائه خدمات شایسته گامهای مؤثری در زمینه پیشبرد اهداف این مؤسسه برداشته است. این مؤسسه دارای هفده شعبه در استانها است که برابر اسناسنامه مؤسسه، مشغول فعالیت هستند این شعبه ها عبارتند از تهران، کرمانشاه، مازندران، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اصفهان، خراسان، فارس، قم، یزد، مرکزی، همدان، اردبیل، گلستان، خوزستان و هرمزگان
آدرس: میدان ولی عصر ـ اول خیابان کریمخان زند ـ کوچه شاهد ـ پلاک 23
تلفن: 8 ـ 8890007
فاکس: 8902505
شرکت چاپ و انتشارات اسوه به منظور اشباع کتب دینی و مذهبی و قرآن کریم در سطح جامعه اسلامی ایران و خارج از کشور در سال 1370 با سرمایه موقوفات کشور تأسیس و تاکنون گذشته از چاپ قرآن مجید، بیش از عنوان کتاب چاپ و منتشر نموده است. ساختمان چاپخانه بزرگ قرآن کریم در زمینی به مساحت 50 هزار 85 متر مربع و با زیر بنای 11 هزار متر مربع احداث و در سال 1373 توسط جناب آقای هاشمی رفسنجانی ریاست محترم جمهوری اسلامی وقت در شهرستان قم افتتاح گردید. این چاپخانه بزرگترین چاپخانه قرآن کریم در ایران است و به منظور انتشار قرآن کریم در سطح وسیع و گسترده برای رفع نیازهای جامعه اسلامی ایران و خارج از کشور احداث گردیده است.
آدرس: قم ـ جاده قدیم تهران ـ کیلومتر 2
تلفن: 55080 و 52212
شرکت اطهر آب شیراز سهامی خاص در تاریخ 26/11/79 در اداره ثبت اسناد و املاک شیراز به ثبت رسید. هدف از ایجاد این شرکت نصب و راه اندازی کارخانجات تولید و بسته بندی آب معدنی دوغ، شیر و مشتقات آن، عرقیات، نوشابه و آب میوه میباشد. علاوه بر به ثبت رسیدن شرکت، مجوزهای لازم از دوائر ذیربط جهت تأسیس کارخانه آب معدنی اخذ گردیده و در آینده ای نزدیک کارهای ساختمانی و ساخت ماشین آلات نیز آغاز میگردد. دفتر مرکزی این شرکت در حال حاضر در اداره کل اوقاف و امور خیریه استان فارس قرار دارد، لذا شماره های تلفن و شماره فاکس این شرکت نیز همان شماره های اداره کل اوقاف فارس است که بشرح ذیر میباشد.
تلفنخانه: 2287039ـ 2282740 ـ 2286572 ـ 2283938
فاکس: 2281877
مؤسسه کشاورزی و دامپروری سوران به منظور تولید مواد پروتئینی و لبنی در دو فاز 250 راسی و با سرمایه اولیه یکصد میلیون ریال در استان خراسان و در شهرستان مشهد در سال 1366 تأسیس گردید. این مجتمع به منظور به کارگیری نیروهای متخصص و به گردش درآوردن سرمایه های بالقوه موقوفات در امر تولید و تشویق سایرین نسبت به سرمایه گذاری و همچنین ایجاد اشتغال بوده است این شرکت دارای 9 دستگاه سالن به مساحت 15000 متر مربع، بیمارستان، زایشگاه، شیردوشی، سردخانه و کادر فنی متخصص میباشد و تولید روزانه شیر این واحد در حال حاضر 15 تن میباشد.
آدرس: مشهد مقدس ـ جنب اداره کل اوقاف استان خراسان
تلفن: 681158 ـ 626114 ـ ـ ـ ـ 0517
شرکت کاشی سنتی گوهرشاد وابسته به اداره کل اوقاف و امور خیریه استان خراسان (سهامی خاص) میباشد و هدف از تشکیل آن، ارتقاء سطح کمی و کیفی هنر کاشیکاری و ارائه خدمات به بقاع متبرکه، ارگانها، ادارات و مجتمع های مسکونی و تجاری میباشد. انواع فعالیتهای این شرکت تولید انواع کاشی معرق، مقرنس، معقلی، هفت رنگی، مینیاتور و نره است.
از فعالیتهای این شرکت میتوان به اجرای صدها پروژه در داخل کشور و همچنین، فعالیتهای عمدهای در خارج از کشور از جمله مرکز اسلامی هامبورگ، مسجد شیعیان بمبئی، سفارت جمهوری اسلامی ایران در لاهور، عشق آباد، خانه فرهنگ ایران در ترکمنستان و پاکستان، سفارشات متعدد جهت تاشکند، باکو، لبنان، دبی، کویت، مسجد حضرت رسول در چین، ایتالیا، امارات و بحرین و … اشاره کرد.
